Rzecznik Praw Dziecka 29 czerwca 2018 roku złożył w ramach tzw. uproszczonej procedury sprawozdawczej przed Komitetem Praw Dziecka ONZ raport ze stanu realizacji przez Polskę Konwencji o prawach dziecka. Marek Michalak wskazał, że Polska jako pomysłodawca Konwencji, a następnie inicjator – w osobie Rzecznika Praw Dziecka – wyposażenia Komitetu Praw Dziecka w możliwość składania skarg na naruszenie praw dziecka, powinna jak najszybciej ratyfikować III Protokół fakultatywny w sprawie procedury składania zawiadomień.
Protokół został podpisany przez Polskę 30 września 2013 r., lecz aby stał się on częścią polskiego porządku prawnego, wymagana jest jego ratyfikacja.
- Ratyfikacja Protokołu przez Polskę zapewni dzieciom podlegającym jurysdykcji państwa polskiego możliwość skorzystania z międzynarodowego mechanizmu skargi indywidualnej stworzonego dla zapewnienia ochrony ich praw w razie nieskuteczności mechanizmów na szczeblu krajowym – podkreśla RPD. W ocenie Rzecznika Praw Dziecka przyjęcie Protokołu do polskiego porządku prawnego przyczyni się do wzmocnienia zakresu ochrony praw dzieci w Polsce, a także stworzy nową instytucjonalną gwarancję przestrzegania tych praw.
Rzecznik w raporcie odniósł się między innymi do:
- prawidłowej reprezentacji dziecka w postępowaniu sądowym, w tym kwestii przesłuchania małoletniego świadka /pokrzywdzonego powyżej 15 roku życia.
- gwarancji przestrzegania praw dziecka w procesie cywilnym w sprawach jego dotyczących,.
- braku dbałości o zachowanie tożsamości narodowej dziecka odebranego za granicą przez miejscowe instytucje,
- przewlekłości postępowań sądowych.
- poszanowania prawa dziecka do wychowania przez oboje rodziców.
Rzecznik przedstawił również problemy dotyczące pieczy zastępczej, realnego dostępu dzieci i rodziców do placówek specjalistycznych oraz specjalistycznej pomocy, a także funkcjonowania ośrodków adopcyjnych i adopcji zagranicznej.
W zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, w raporcie RPD zostały podniesione problemy systemu orzekania o niepełnosprawności, dostępności lekarzy specjalistów, zakażeń szpitalnych, szczepień ochronnych. Rzecznik zwrócił uwagę na dramatyczną sytuację w psychiatrii dzieci i młodzieży, problem samookaleczeń, prób samobójczych, a także nadwagi i otyłości wśród najmłodszych.
W odniesieniu do ochrony socjalnej i standardów życia poruszono kwestie związane z pomocą państwa w wychowywaniu dzieci, nie alimentacji oraz sytuacji związanej z zabezpieczeniem potrzeb mieszkaniowych najbardziej potrzebujących.
W odniesieniu do prawa do edukacji, w tym szkolenia zawodowego i wsparcia RPD w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na:
- Problem wprowadzania zmian w systemie oświatowym, nie uwzględniających w pełni dobra dziecka.
- Niewłaściwie prowadzoną reorganizację bądź likwidację placówek oraz zmiany sieci szkół.
- Niedostateczny dostęp dzieci do opieki żłobkowej.
- Potrzebę wyrównywania szans edukacyjnych dzieci z terenów wiejskich.
- Konieczność zapewnienia równych szans w realizacji prawa do nauki dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
- Nieodpowiednią organizację dowozu dzieci do szkół i przedszkoli.
- Problem z zapewnieniem bezpieczeństwa dzieciom podczas pobytu na terenie szkoły, oraz obowiązkowych zajęć szkolnych organizowanych poza placówką.
- Niedostateczną opiekę w szkołach i placówkach oświatowych nad dziećmi z niepełnosprawnościami i przewlekle chorymi.
- Nieodpowiednie żywienie dzieci w placówkach systemu oświaty.
- Problem z przemocą rówieśniczą i zapewnieniem dzieciom poczucia bezpieczeństwa w szkole, a także brak dostatecznych działań na rzecz ochrony dzieci przed podejmowaniem prób samobójczych, samookaleczeń i zachowań ryzykownych.
Rzecznik podniósł też problem jakości kształcenia nauczycieli w zakresie praktycznego przygotowania do pracy oraz z egzekwowaniem odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli w przypadku naruszenia dobra dziecka; problem z praktyczną realizacją przez nauczycieli przepisów dotyczących oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów i informowania ich o kryteriach oceniania; kwestię nadzoru dyrektorów placówek oświatowych, niedostateczny poziom ewaluacji oraz problem kar naruszających prawa dziecka i problem z zapewnieniem dzieciom ze specyficznymi potrzebami żywieniowymi możliwości ich realizacji. Wśród uwag Rzecznika znalazł się także problem z podmiotowym traktowaniem dziecka w szkole, nadmiernego obciążania uczniów pracami domowymi oraz problem z realizacją prawa dzieci z niepełnosprawnością do wypoczynku.
Rzecznik omówił też problemy:
- naruszeń w zakresie dostępu rodzin z dziećmi i małoletnich bez opieki do procedury uchodźczej (postępowania o udzielenie ochrony międzynarodowej) na granicy państwa,
- utrzymywania prawnej dopuszczalności umieszczania w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców rodzin z dziećmi oraz – tylko dla potrzeb procedury powrotowej (postępowania w sprawie zobowiązania do powrotu) – małoletnich bez opieki powyżej 15 roku życia,
- problem zapewnienia właściwej reprezentacji małoletnim cudzoziemcom przebywającym na terytorium RP bez opieki oraz ograniczonego umocowania kuratora procesowego wyznaczanego dziecku w postępowaniu uchodźczym i powrotowym.
Wersja do wydruku
Wersja PDF
